Haal alles uit je zonne-installatie en bespaar op je energiefactuur!

In de huidige situatie moeten we al het mogelijke doen om energie te besparen. Alle beetjes helpen. We nemen nieuwe gewoonten aan om elektriciteit te verbruiken en om ons te verwarmen, elke dag opnieuw. We consumeren duurzamer, kiezen voor een groenere mobiliteit en eventueel laden we onze elektrische auto thuis optimaal op. Heb je zonnepanelen op je dak laten installeren? Ook dan zit je op de goede weg. Je bewijst immers niet alleen de planeet een dienst, maar ook je portefeuille, want een zonne-installatie levert tegenwoordig een mooi rendement op. En als je bovendien over een thuisbatterij beschikt om je zelfverbruik op te drijven, dan zit je helemaal goed!

Maar wat als je thuis ook een laadstation voor je elektrische auto laat installeren? Hoe pak je dat aan om alle elementen van je “zonne-installatie” te laten samenwerken? Hoe haal je alles uit je installatie om maximaal te besparen op je energiefactuur? We zoeken het voor je uit …

Eén van de redenen waarom je hebt geïnvesteerd in zonnepanelen, een thuisbatterij en een laadstation voor je auto, is om je elektriciteitsfactuur te zien krimpen. En het goede nieuws is, dat dit absoluut kan werken! Als je het slim aanpakt, is het nu al heel goed mogelijk om je energiefactuur onder controle te houden, in afwachting dat een slim systeem die taak in de toekomst van je overneemt en je automatisch maximaal laat besparen.

Dadelijk leggen we je uit hoe je kunt besparen wanneer je je elektrische auto oplaadt, maar eerst bekijken we kort hoe je zonne-installatie eigenlijk functioneert. De uitleg die volgt, klopt als je in Vlaanderen of Brussel woont. Maar als je in Wallonië woont, waar nog het systeem van de terugdraaiende meter bestaat, is een investering in een thuisbatterij (nog) niet rendabel.

Als overdag de zon schijnt, produceren je zonnepanelen elektriciteit. Maar waar gaat die stroom naartoe?
Er zijn verscheidene situaties mogelijk:

• “Jouw” zonne-energie dient in de eerste plaats om de verlichting in je woning te laten branden en toestellen te laten functioneren die op dat ogenblik stroom verbruiken. Je verbruikt dus rechtstreeks je eigen productie en dat noemen we zelfverbruik.
• Maar wat gebeurt er als je meer energie produceert dan je op datzelfde ogenblik verbruikt? Bijvoorbeeld rond het middaguur, wanneer de zon hard schijnt en je niet veel energie nodig hebt? Op dat moment vervult je thuisbatterij haar functie: ze slaat de “resterende” elektriciteit op, die je dus niet zelf verbruikt. Met andere woorden: je batterij laadt op!
• En wat gebeurt er als je zonnepanelen energie blijven produceren die je niet meteen in je woning verbruikt, terwijl je batterij helemaal is opgeladen? Dan stroomt het overschot aan stroom naar het net. Dat noemen we “elektriciteit injecteren” in het net.

Als het buiten donker is, hoe functioneert je installatie dan? Als de zon niet meer schijnt, produceren je panelen ook geen energie meer. Maar in huis wordt het dan net drukker: iedereen is thuis van werk of school en je hebt meer energie nodig.

• Om te beginnen levert je thuisbatterij de stroom die het hele gezin ’s avonds verbruikt.
• Maar als je veel elektriciteit verbruikt of als je batterij leeg is, dan begin je stroom van het distributienet af te nemen (tegen het afnametarief).

Laten we eens nagaan wat er verandert als je een nieuw element aan je installatie toevoegt: een laadstation. Om te beginnen is een laadstation eigenlijk gewoon een toestel dat in je woning energie verbruikt, net zoals een koelkast of wasmachine. Wat betekent dit? Als de zon schijnt en je sluit je auto aan om op te laden, dan stroomt de energie van je zonnepanelen (via de omvormer) naar het laadstation. En als je geen laadstation hebt en je sluit je auto op een gewoon stopcontact aan? Dan gebeurt eigenlijk precies hetzelfde. Het enige verschil is, dat het opladen van je auto uit een gewoon stopcontact veel trager verloopt.

Toch is er een verschil met je koelkast of wasmachine. Want om je elektrische auto op te laden heb je veel meer elektriciteit nodig. Afhankelijk van het laadstation beschik je over een vermogen van 7 kW (7 000 watt) tot 22 kW (22 000 watt). En hoeveel kW je nodig hebt, hangt af van de capaciteit van de batterij van je voertuig (daarover later meer). Hoe verloopt het laden in de praktijk? Eerst haalt je auto de energie binnen die je zonnepanelen produceren en pas daarna spreekt hij je thuisbatterij aan. Als dat nog niet voldoende is, haalt je auto stroom uit het net.

In dit hele verhaal speelt de omvormer een belangrijke rol. Een omvormer kan maar een bepaald maximaal vermogen leveren. Op die manier bepaalt hij hoeveel zonne-energie het laadstation van je auto kan opnemen. Een omvormer van 3,8 kW kan bijvoorbeeld 3,6 kW (3600 watt) leveren. Is dat voldoende om je auto binnen een redelijke tijd op te laden? Niet noodzakelijk. En als het niet voldoende is, moet de extra energie uit het net komen.

Er is nog een andere situatie mogelijk: bij een retrofit-systeem beschikt de thuisbatterij over een eigen omvormer, dus naast de omvormer van de zonnepanelen. Dat maakt het mogelijk om meerdere energiebronnen tegelijk te gebruiken om je auto op te laden: zonne-energie via de omvormer van je zonnepanelen en energie uit je thuisbatterij via de omvormer van die batterij. In sommige gevallen heb je dan minder elektriciteit uit het net nodig om je auto op te laden.

Ontdek onze intelligente laadoplossingen

Nu je een duidelijk beeld hebt van alle elektriciteitsstromen in je woning, mag je één cruciaal aspect niet uit het oog verliezen. De energie die je zonnepanelen opwekken en die je meteen rechtstreeks verbruikt of later op de dag via je thuisbatterij, is 100% gratis! Dit is je zogeheten “zelfverbruik”: je verbruikt zelf wat je produceert of hebt geproduceerd. Je betaalt met andere woorden alleen voor de stroom die je van het net haalt.

De rekening is dus snel gemaakt: hoe hoger je zelfverbruik, hoe meer je bespaart! Daarom is het zo belangrijk dat je je verbruiksgewoonten aanpast, om maximaal te profiteren van de elektriciteit die je zelf produceert.

Sommige werkgevers vergoeden de kosten voor het opladen van je elektrische auto. Is dat ook voor jou het geval? Dan zou je zelfs een beetje geld kunnen verdienen door je auto zoveel mogelijk gratis op te laden met je eigen zonne-energie. Als de stroom die je gebruikt om je auto op te laden afkomstig is van je zonnepanelen, dan is die immers helemaal gratis, terwijl je werkgever je wel een vergoeding uitkeert voor al die kWh.

Hoeveel je betaalt voor een volle autobatterij hangt af van verschillende elementen. Welke capaciteit heeft de batterij van je elektrische auto bijvoorbeeld? En wat is het tarief van je energiecontract? Gaat je voorkeur uit naar een kleine elektrische stadswagen, zoals de Renault Zoé ZE 40? Dan zou de batterijcapaciteit ongeveer 40 kWh moeten bedragen. Een middelgrote elektrische auto heeft eerder een batterij tussen 50 en 80 kWh. En bij de grootste modellen, zoals de Audi e-tron, schommelt de batterijcapaciteit tussen 80 en 100 kWh.

Laten we dit concreet maken met een voorbeeld. Stel dat je met een Tesla Model 3 rijdt, die een batterij van 70 kWh heeft. Om die uit het elektriciteitsnet op te laden betaal je gemiddeld*:

• overdag, tegen een tarief van 0,45 €/kWh: 31 euro,
• ’s nachts, tegen een tarief van 0,35 €/kWh: 24,5 euro.

Met andere woorden: dit bedrag bespaar je elke keer als je je auto gratis oplaadt met stroom uit je zonnepanelen. Toch moeten we nog een kanttekening maken: eigenlijk moet je van dit bedrag de inkomsten aftrekken die je zou ontvangen als je dezelfde hoeveelheid stroom aan het net zou leveren tegen het injectietarief. Maar aangezien het injectietarief lager ligt dan het afnametarief, maak je altijd winst.

* Raming op basis van de elektriciteitsprijs in maart 2022.

De vuistregel is eenvoudig: gebruik maximaal de stroom die je zonnepanelen produceren (rechtstreeks of via je thuisbatterij) en neem zo weinig mogelijk stroom van het net af. Op die manier vermijd je ook verbruikspieken, die je energiefactuur duurder zouden kunnen maken (onder andere in Vlaanderen, wanneer het capaciteitstarief van kracht is). Je auto alleen uit het elektriciteitsnet opladen kan immers een verbruikspiek veroorzaken. En die piek wordt nog hoger, als je tegelijk andere energieverslindende apparaten gebruikt, zoals elektrische of vitrokeramische kookplaten. In de toekomst zal goed omgaan met je verbruikspieken alleen maar belangrijker worden. Lees op onze blog meer over het capaciteitstarief.

Natuurlijk hangt veel af van je eigen verbruiksgewoonten en je specifieke situatie. In afwachting dat een slim systeem automatisch alle onderdelen van je installatie zo efficiënt en voordelig mogelijk laat samenwerken, tonen deze voorbeelden je hoe je je auto “goed” oplaadt:

• Je bent thuis en morgen wil je een lange autorit maken, bijvoorbeeld naar je vakantiebestemming. Je autobatterij moet morgenvroeg dus helemaal opgeladen zijn. Sluit in dit geval je auto zo snel mogelijk aan op je laadstation, ook als je thuisbatterij niet vol is. Geniet je een interessant nachttarief? Begin dan ’s avonds je auto te laden. Maar niet terwijl je kookt, om een verbruikspiek te vermijden (als je in Vlaanderen woont).
• Je hebt vrienden en familie uitgenodigd om vanavond bij je thuis je verjaardag te vieren. En morgenochtend zul je van thuis uit werken. Je autobatterij hoeft morgen dus niet opgeladen te zijn, maar je hebt wel een volle thuisbatterij nodig voor alle elektriciteit die je vanavond gaat verbruiken, voor verlichting, om te koken, enz. Daarom raden we je aan om je auto pas op je laadstation aan te sluiten als het feest voorbij is (en je thuisbatterij dus waarschijnlijk leeg is) of bijvoorbeeld te wachten tot de volgende namiddag als de zon schijnt.
• Als je telewerkt, heb je alle vrijheid om thuis het beste moment af te wachten om je auto op te laden. Dus zodra de zon hard genoeg schijnt en je het overschot van je energieproductie toch maar in het net zou injecteren, weet je dat het ogenblik is aangebroken om je auto op het laadstation aan te sluiten. Verderop leggen we je uit hoe je dat moment bepaalt. Ben je niet gehaast om met je auto te vertrekken? Laad hem dan op met een laag vermogen, niet meer dan wat je anders in het net zou injecteren. Hoeft je autobatterij niet 100% opgeladen te zijn? Geef dan voorrang aan je thuisbatterij, zodat die voldoende kan opladen voor alle stroom die je ’s avonds zult verbruiken.
• Heb je je elektrische auto binnenkort niet nodig? Dan mag het opladen gerust een poosje duren. Stel bijgevolg op je laadstation of je elektrisch voertuig of in de app ervan een lagere oplaadsnelheid in of met andere woorden: een lager vermogen (let op: niet alle laadpalen of elektrische voertuigen bieden deze optie aan). Je hebt dan bijvoorbeeld genoeg aan 5 kW in de plaats van 7 kW. Op die manier vermijd je hoge verbruikspieken, alvast een goede gewoonte om aan te nemen nu het capaciteitstarief eraan komt. 

Je kunt dit op allerlei manieren bepalen:

1. via de app van je zonnepanelen,
2. aan de hand van de informatie van je digitale meter,
3. met behulp van een slimme app.

Woon je in Vlaanderen en is er bij jou al een digitale meter geïnstalleerd? Dan is het eenvoudig om je verbruiks- en productiegegevens nauwkeurig op te volgen met de slimme app van ENGIE: de Smart app. 

Wil je meer weten over zonnepanelen? Onze uitgebreide gids vertelt je er alles over! En heb je nog vragen over de thuisbatterij? Deze gids beantwoordt ze allemaal!