Gigantische “powerbanks” voor de opslag van wind- en zonne-energie

Volledig lege smartphonebatterij? En geen stopcontact in de buurt? Een ramp … Gelukkig heeft iemand de oplossing bedacht: een externe batterij. Zo’n powerbank is zijn gewicht in goud waard om onderweg je telefoon op te laden. Vaak handig, soms zelfs onmisbaar. Maar wat hebben powerbanks met windturbines te maken?

Het zal je misschien verbazen, maar ook het Belgische elektriciteitsnet kan niet zonder “powerbanks”. Weliswaar enorm grote powerbanks, maar het principe blijft hetzelfde: energie opslaan wanneer die volop beschikbaar is en later weer vrijgeven als er behoefte aan is. Daarom “groeien” her en der in ons land batterijparken, waaronder drie kolossale projecten van ENGIE (verderop lees je er meer over). Powerbanks op reuzenformaat blijken onmisbaar om het stroomnet te ondersteunen. Maar waarom is dat?

Om het hoofd te bieden aan de milieu- en klimaatuitdagingen moeten we de energietransitie versnellen en streven naar een koolstofneutrale toekomst. We moeten dus onze CO2-uitstoot verlagen. Reken daarvoor op ENGIE, dat massaal groene energie ontwikkelt, zoals wind- en zonne-energie en waterkracht, die onmisbaar zijn voor een duurzame toekomst.

De opkomst van groene energie brengt ook een uitdaging met zich mee: zon en wind zijn wisselvallig. We kunnen ze niet zelf even aan- of uitzetten als we meer of minder energie nodig hebben. Hoeveel energie ze opleveren, hangt af van het weer en het seizoen. En ze houden geen rekening met onze behoeften. Denk aan je smartphone: die moet het een hele dag volhouden, ook als je hem intensief gebruikt, bij onvoorziene omstandigheden, enzovoort. 

Wanneer schijnt de zon fel? Rond het middaguur. En ’s nachts draaien de windturbines soms op volle kracht. Maar juist dan hebben gezinnen weinig stroom nodig. Maar ’s ochtends en ’s avonds, wanneer iedereen thuis druk bezig is en veel energie verbruikt, staat de zon laag en is er vaak ook weinig wind. 

Hoe lossen we die tegenstelling op? Door ons energiesysteem flexibeler te maken. Met andere woorden: door oplossingen te bedenken om energieproductie en energieverbruik beter op elkaar af te stemmen. 

Flexibiliteit is niet alleen essentieel voor de energie-infrastructuur, maar ook voor ons allemaal, thuis in ons dagelijks leven. Een woordje uitleg.

1. Flexibiliteit bij jou thuis? Daar betekent het dat we elektriciteit op het “juiste” moment verbruiken, wanneer er veel groene elektriciteit beschikbaar is. Programmeer je wasmachine bijvoorbeeld om overdag te starten, wanneer de zon volop schijnt, of laad dan je elektrische auto op. Of doe dat ’s nachts, wanneer de windturbines draaien en er weinig verbruik is. En omdat flexibel gedrag nu beloond wordt met voordeligere tarieven, is dit een echte win-win-situatie!
   
   Toch komen we er zo nog niet, want we hebben ook ’s avonds elektriciteit nodig, als de zon onder is en de wind in kracht afneemt. Op dat moment blijkt hoe waardevol flexibiliteit voor onze infrastructuur is. We hebben dan namelijk oplossingen nodig om snel in te grijpen als de productie daalt en de vraag plots stijgt. Onze pompaccumulatiecentrale in Coo is zo’n oplossing, net als de nieuwe stoom- en gascentrale in Flémalle en natuurlijk onze drie reusachtige batterijparken! 

2. Je eigen flex-infrastructuur? De batterijparken van ENGIE slaan overtollige hernieuwbare energie op en geven die later weer vrij op momenten van weinig productie en veel vraag. De powerbank die je smartphone aan de praat houdt, doet eigenlijk juist hetzelfde. Als de productie van hernieuwbare energie piekt (op een zonnige middag, een winderige nacht, enzovoort) slorpen deze installaties de wind- en zonne-energie op die dan niet wordt verbruikt. En ze leveren die energie weer aan het net als de productie daalt en de vraag stijgt (meestal ochtends en ’s avonds). De enorme batterijen maken het dus mogelijk om de beschikbare hernieuwbare energie optimaal te gebruiken. 

Iedereen die al eens een powerbank heeft gebruikt, is vertrouwd met deze technologie. Ook ENGIE zet namelijk in op lithium-ionbatterijen, van hetzelfde type als in je smartphone, laptop of elektrische auto, maar dan op veel grotere schaal.

Batterijparken zijn rechtstreeks met het hoogspanningsnet verbonden. In grote lijnen werken ze op de volgende manier: 

• In de stand “laden” kan je ze prima vergelijken met je powerbank die op een stopcontact is aangesloten. Waait het hard of schijnt de zon volop? Dan dient de overtollige hernieuwbare-energieproductie om automatisch de duizenden batterijmodules van het park op te laden. Ze bufferen dus de overtollige energie en voorkomen zo dat het net uit evenwicht zou geraken. Dat is superbelangrijk, want het elektriciteitsnet moet altijd stabiel blijven. 

• In de stand “ontladen” doen ze hetzelfde als de powerbank die je smartphone oplaadt. Als de vraag naar elektriciteit stijgt of de productie van hernieuwbare energie daalt (’s avonds, op een windstille of bewolkte dag, enzovoort) injecteren de batterijen hun lading in het elektriciteitsnet om te voorzien in de energiebehoeften van dat moment. 

Leuk weetje: de batterijen hebben maar enkele seconden nodig om van “laden” naar “ontladen” te switchen. Die snelle reactietijd is nodig om het elektriciteitsnet in evenwicht te houden. Bedenk ook dat de flexibiliteit die batterijparken aan het net toevoegen, ervoor zorgt dat je dagelijks maximaal groene energie kan verbruiken.

Duw de poort open en je bent meteen onder de indruk: deze reusachtige installaties werken misschien op dezelfde manier als je powerbank, maar daar houdt de vergelijking op. Op een terrein van meerdere hectaren staan tientallen rijen containers die 25 meter lang zijn, 4 meter breed en 3 meter hoog. In elke container zitten duizenden lithium-ionbatterijcellen, koelsystemen en geavanceerde elektronica die de energiestromen beheert. 

De batterijmodules vervullen zowel de functie van een omvormer, die gelijkstroom naar wisselstroom omzet en omgekeerd, als van een transformator, die de spanning op het niveau brengt dat nodig is voor injectie in het hoogspanningsnet. Alles wordt permanent gemonitord door personeel in het batterijpark. Uiteraard geven we absolute prioriteit aan de veiligheid van de installaties. Met talrijke preventieve maatregelen, zoals geavanceerde brandbeveiligingssystemen, houden we de risico’s zo laag mogelijk. 

Wil je deze enorme installaties graag eens van dichtbij bekijken? Dat kan, want Yasmine neemt je mee naar het batterijpark van Vilvoorde. Mis dit exclusief bezoek niet!

ENGIE helpt je om de energietransitie te versnellen door drie gigantische batterijparken in België te bouwen. Samen hebben ze een vermogen van 380 MW. Dat is evenveel als ruim 300 000 thuisbatterijen of ongeveer 41 miljoen powerbanks voor smartphones. En genoeg om 180 000 gezinnen van groene stroom te voorzien.  

Klaar voor een bezoek in vogelvlucht?

Eind 2025 zal het volledige batterijpark van Vilvoorde in bedrijf zijn, met een vermogen van 200 MW. Op een terrein van 3,5 hectare in de Brusselse Rand staan 320 modules die tot 800 MWh aan energie kunnen opslaan. Daarmee kan dit park gedurende vier uur 96 000 gezinnen van stroom voorzien.

Niet ver van Antwerpen, op het terrein van een thermische energiecentrale die in 2011 werd gesloten, bouwt ENGIE een tweede batterijpark. Wanneer het begin 2027 klaar is, zal het met een vermogen van 100 MW (evenveel als 80 000 thuisbatterijen) 400 MWh aan energie kunnen leveren. Dat betekent groene elektriciteit voor 48 000 gezinnen.

Op de site van Drogenbos begint ENGIE binnenkort met de aanleg van een nieuw batterijpark van 80 MW. Er komen 88 batterijmodules die vier uur lang stroom kunnen leveren. Dat komt overeen met 64 000 thuisbatterijen van 5 kWh die, als ze volledig opgeladen zijn, het stroomverbruik van 38 400 gezinnen dekken.

Deze enorme installaties zijn zoveel meer dan opslagplaatsen voor elektrische energie. Ze spelen een strategische rol voor de energietoekomst van ons allemaal. 

• Hoognodige flexibiliteit voor het net: deze opslagsystemen houden het Belgische elektriciteitsnet stabiel. De batterijen vangen namelijk zowel de productiepieken van hernieuwbare energie op (wanneer er te veel wind- en zonnestroom is) als de verbruikspieken. Hun vermogen om op een paar seconden te reageren is cruciaal om productie en verbruik permanent in evenwicht te houden. 

• Essentiële schakel in de energietransitie: zonder batterijen zou de productie van wind- en zonne-energie soms de vraag overstijgen. Windturbines zouden dan moeten worden stilgelegd of zonnepanelen afgekoppeld van het net. Dat zou jammer zijn, want dan benutten we niet alle natuurlijke energie. Dankzij de opslagoplossingen kunnen we groene elektriciteit bewaren voor later, wanneer we die nodig hebben. 

• Samen met jou werken we aan een koolstofneutrale toekomst: ook als je zelf zo flexibel mogelijk verbruikt door je verbruik uit te stellen naar “het juiste moment”, komen we er niet. De batterijparken, die dienstdoen als powerbanks voor het elektriciteitsnet, garanderen dat je continu groene energie krijgt geleverd wanneer je die nodig hebt, zonder aan energiecomfort in te boeten! 

De grootschalige batterijparken zijn dus perfect te vergelijken met de powerbank van je smartphone: heel discreet, maar daarom niet minder essentieel, zorgen ze ervoor dat je nooit zonder groene energie komt te zitten wanneer je die nodig hebt. Wil je meer weten over onze groene oplossingen? Bekijk dan onze video’s Let’s talk about Flex.