Digitale meter in Wallonië: wanneer, hoe en welke voordelen

Decennialang beschikten al onze woningen over een elektromechanische elektriciteitsmeter met een draaischijf, ook wel analoge meter genoemd. Dat moest anders en beter, vond de Europese Unie. En dus krijgen alle Belgische huishoudens binnenkort een digitale meter met communicatiefunctie. Wallonië doet zoals de andere gewesten in ons land: het drijft het installatietempo op, want er is nog veel werk aan de winkel.

De opdracht van de Waalse netbeheerders ORES, AREWAL en RESA is duidelijk: vóór 31 december 2029 niet minder dan 1,5 miljoen analoge meters vervangen. Dat zijn er ongeveer 300 000 per jaar. Is jouw woning nog niet uitgerust met zo’n “slimme” meter? Dan is het in elk geval binnenkort jouw beurt. En het goede nieuws is, dat je daar zelf niets voor hoeft te doen. We leggen je graag uit hoe één en ander in zijn werk gaat.

Vóór we de Waalse planning voor de invoering onder de loep nemen, zetten we enkele feiten op een rijtje. Er circuleren namelijk nogal wat vooroordelen over de digitale meter. De hoofdopdracht van deze zogeheten “slimme” meter van een nieuwe generatie is nochtans eenvoudig: je elektriciteitsverbruik meten. Maar als je zonnepanelen hebt, kan hij bijvoorbeeld ook apart meten hoeveel netstroom je verbruikt en hoeveel energie je panelen in het net injecteren.

Een digitale meter beschikt meestal over een elektronische display en communicatietechnologie. Die laatste functie is handig, want daarmee kan de meter automatisch informatie versturen (en ontvangen). Je netbeheerder kan dus op afstand je meterstanden aflezen en aan je energieleverancier bezorgen. Jij hoeft daar niets meer voor te doen en er komt ook niemand anders aan te pas. Je elektriciteitsverbruik nauwgezet opvolgen wordt dus kinderspel, maar daarover later meer.

De digitale meter is al lang geen onbekende meer. Jaren geleden kregen we te horen dat hij op komst was en sinds 1 januari 2023 wordt hij in Wallonië ook daadwerkelijk geïnstalleerd in een aantal specifieke situaties, bijvoorbeeld:

• in een nieuwbouwwoning of als je de elektriciteitsinstallatie ingrijpend vernieuwt,
• als je oude meter om technische redenen vervangen wordt,
• als je een budgetmeter gebruikt,
• als je zelf een digitale meter aanvraagt bij je netbeheerder.

Sommige eigenaars van zonnepanelen zijn al overgestapt op een digitale meter, maar lang niet iedereen. Alles hangt immers af van de datum waarop je zonnepanelen zijn geïnstalleerd.

• Dateert je installatie van vóór 2024? Dan heb je nog tot 31 december 2030 de tijd om over te schakelen op een digitale meter. Tot dat ogenblik geldt voor jou nog het systeem van de “terugdraaiende teller”, dat ook bekendstaat als het compensatiesysteem. Maar daarmee is het bijna afgelopen: tegen eind 2030 zal heel Wallonië op het systeem met injectietarief zijn overgestapt, want dan heeft iedereen een digitale meter.
  
  Heb je al een digitale meter laten installeren? Dan registreert die apart de stroom van je zonnepanelen die je in het net injecteert en de stroom die je van het net afneemt. En dat maakt het eenvoudig om je deelname in de netwerkkosten te berekenen. Je blijft bovendien in het compensatiesysteem, zoals met de terugdraaiende teller (je betaalt dus alleen je netto elektriciteitsverbruik), maar je netwerkkosten worden berekend op alle stroom die je van het net afneemt. Daar staat tegenover dat je geen prosumententarief meer betaalt. En pas eind 2030 word je naar het systeem met injectietarief overgeheveld.
• Zijn je zonnepanelen na 1 januari 2024 geïnstalleerd? Dan is de situatie eenvoudig, want je was verplicht om samen met je zonnepanelen ook een digitale meter met communicatiefunctie te laten installeren. En dus ben je toen meteen ook overgeschakeld op het injectietarief.

We begrijpen dat veel consumenten vragen hebben over de tarieven en de invoering van de digitale meter. Daarom leggen we alles haarfijn uit op een aparte webpagina over het injectietarief in Wallonië.

Als je nu nog geen digitale meter hebt, is er één zekerheid: ooit is het jouw beurt! De invoering ervan verloopt geleidelijk, gemeente na gemeente, wijk per wijk. Nu er al bijna 500 000 digitale meters zijn geïnstalleerd, hebben de netbeheerders ORES, AREWAL en RESA een gedetailleerde planning opgesteld om tegen 2030 heel Wallonië van digitale meters te voorzien.

En wanneer is het dan jouw beurt? Dat kom je snel te weten als je de online tool gebruikt die netbeheerder ORES ter beschikking stelt. Je hoeft alleen je gemeente en je EAN-code in te voeren (die je op je facturen vindt) voor een raming van het jaar en het kwartaal waarin de technici in jouw geografische zone aan de slag gaan.

Het leuke aan heel deze omschakeling is dat je zelf helemaal niets hoeft te doen! Je distributienetbeheerder (DNB) regelt alles voor jou en deelt je een tijdje op voorhand mee wanneer hij de nieuwe meters in jouw wijk installeert. Vanaf dat moment loopt alles vanzelf, stap voor stap. Hieronder leggen we je uit hoe het precies in zijn werk gaat.

Enkele weken vóór de geplande installatiedatum stuurt je netbeheerder (ORES, AREWAL of RESA) je een brief of e-mail met de geplande installatiedatum. Past die niet voor jou? In het bericht vind je instructies om een andere afspraak vast te leggen. En wees gerust, de technicus komt nooit zonder afspraak bij je langs.

Er geldt maar één verplichting: op de afgesproken installatiedag moet je thuis zijn, want de technicus schakelt de stroom uit om de meter te installeren. Gewoonlijk heb je na nauwelijks een uurtje opnieuw elektriciteit. De installatie van de digitale meter kost je trouwens geen cent, je netbeheerder neemt alle kosten voor zijn rekening.

Let op: als je de voorgestelde installatiedatum weigert, dan is het mogelijk dat je voor de volgende afspraak verplaatsingskosten moet betalen. Zorg er dus voor dat je thuis bent op de afgesproken dag of laat ruim op voorhand weten dat je de afspraak moet verzetten.

Als de installatie klaar is, zal de technicus je waarschijnlijk kort uitleggen welke informatie je van je nieuwe meter kan aflezen. Moeilijk is dat niet! Je toestel vertelt je:

• hoeveel elektriciteit je verbruikt tijdens piek- en daluren (in kWh),
• hoeveel elektriciteit je in het net injecteert (als je zonnepanelen hebt),
• hoe je via de bedieningsknop andere informatie opvraagt: de totale energieafname (in kWh), de afgenomen energie op dit exacte ogenblik (in kW), de maximale afnamepiek in de lopende maand (in kW), enz.

Een digitale meter is een waardevol instrument om je elektriciteitsverbruik beter op te volgen en in de hand te houden. Hij biedt je minstens deze 5 voordelen:

Veel mensen die hun verbruik in het oog wilden houden, moesten regelmatig in de kelder of garage de meterstanden gaan opschrijven. Dankzij de “slimme” meter is dat verleden tijd. Hij stuurt je verbruiksgegevens automatisch naar je netbeheerder en die geeft ze dan weer door aan je energieleverancier – ENGIE, uiteraard ;-) Wat een tijdwinst! En nooit meer ruwe schattingen, die op je jaarafrekening soms voor onprettige verrassingen zorgden.

Als je meter de meterstanden automatisch verstuurt, vermijd je tikfouten, omgewisselde cijfers, verwarring tussen piek- en daluren, enz. Een digitale meter verstuurt altijd de juiste gegevens, op het juiste moment, zonder menselijke fouten. En dus zijn je facturen altijd gebaseerd op je reële verbruik. Je betaalt exact voor wat je verbruikt, geen euro te veel of te weinig, want je voorschotten worden niet langer berekend op ramingen.

Je digitale meter geeft je ook een uniek inzicht op je elektriciteitsverbruik (en eventueel op je energie-injectie), zeker als je hem combineert met een app als de Smart App van ENGIE. De uitdrukking “meten is weten” krijgt plots een heel andere dimensie: al je verbruiksgegevens zijn onmiddellijk beschikbaar op je smartphone. Andere voordelen:

• Je krijgt een duidelijker beeld van je energieverbruik, zowel in kWh als in euro.
• Eenvoudige grafieken vergelijken je verbruik met vorige periodes.
• Je past zelf je voorschot aan om beter aan te sluiten bij je reële verbruik.
• Als je weet wanneer je hoeveel verbruikt, kan je makkelijker je gewoonten aanpassen om meer te besparen.
• Je ziet snel of je inspanningen om te besparen resultaat opleveren.
• Je ontvangt advies dat op jouw situatie is afgestemd.

Om optimaal te profiteren van al deze functies mag je niet vergeten om de opvolging van je verbruik te activeren bij je netbeheerder. Deze eenvoudige en gratis procedure geeft je ook toegang tot al je gegevens via de portals MyORES, MyRESA en MyAREWAL.

Een digitale meter is niet alleen handig, hij ontzorgt je ook op allerlei manieren. Je hoeft niet langer de datum voor opname van de meterstanden te onthouden, je hoeft niet meer bezorgd te zijn of je de meterstanden juist noteert en of je het correcte voorschot betaalt. Alles verloopt automatisch op de achtergrond en je hebt er geen omkijken meer naar.

Ook administratief wordt alles veel eenvoudiger. Als je verhuist of als er een meter moet worden geopend of afgesloten, dan regel je dat snel en voordelig op afstand. Je hoeft dus ook niet langer vrij te nemen om een technicus toegang tot je meter te geven, want een paar keer klikken volstaat om alles in orde te brengen.

Ook als je zonnepanelen hebt, biedt een digitale meter je een aantal voordelen. Je krijgt bijvoorbeeld een beter zicht op je energieproductie en hoeveel daarvan in het net wordt geïnjecteerd (wat je recht geeft op het injectietarief). Meteen weet je ook wat het ideale moment is om je energieverslindende toestellen in te schakelen, zoals een elektrische auto die je oplaadt, je wasmachine, enz. Als je die gebruikt wanneer je zonnepanelen energie opwekken, dan stijgt je zelfverbruik en bespaar je.

Ja, in tegenstelling tot de “oude” analoge meter verbruikt hij een beetje stroom, maar zo weinig dat het bijna verwaarloosbaar is.

Een digitale meter verstuurt informatie, maar daarom is hij nog niet loslippig. Hij is trouwens alleen geïnteresseerd in je verbruiksgegevens (meterstanden). Dat hij je zou bespioneren is gewoon een fabeltje. In lijn met de GDPR-wetgeving zijn je persoonsgegevens goed afgeschermd en dienen ze alleen om je facturen te kunnen sturen en het net te beheren.

De installatie van de digitale meter zelf moet je toelaten, want op termijn mag er geen enkele elektromechanische meter meer in gebruik zijn. Wat je wel mag weigeren, is het inschakelen van de communicatiefunctie van je meter. Als je dat binnen twee weken na de installatie van de meter meldt, is het zelfs gratis.

Zo’n weigering heeft natuurlijk wel gevolgen. Je meter blijft dan “stom” en kan geen gegevens automatisch doorsturen. Je moet je meterstanden dus manueel blijven invoeren.

De digitale meter is binnenkort voor iedereen een vertrouwd toestel, in België en zelfs in heel Europa. Vlaanderen heeft een lengte voorsprong: bijna 73% van de Vlaamse huishoudens beschikt er al over. Brussel houdt ongeveer gelijke tred met Wallonië: tegen 2030 zijn de meeste gezinnen ermee uitgerust.

Jawel, maar nog niet in Wallonië en Brussel! Vlaanderen installeert deze meters wel, maar ze werken volledig apart van de elektriciteitsmeters.