Hoe kies je je verwarmingssysteem? Gedetailleerde vergelijking van 9 oplossingen

Condensatieketels op aardgas of stookolie komen in ons land het meeste voor. Ze dienen tegelijk als centrale verwarming en om het sanitair water op te warmen. Er zijn natuurlijk nogal wat verschillen tussen beide energievormen, al was het maar omdat het einde van de stookolieketels in zicht is. 

Met andere woorden: je mag wel nog een nieuwe aardgasketel laten installeren in je woning, maar geen nieuwe stookolieketel. En dat geldt voor elk gewest van ons land. 

Is je cv-ketel op stookolie over enkele maanden of jaren aan vervanging toe? Bedenk dan dat overstappen op een aardgasketel eenvoudiger is dan vaak wordt gedacht. Hoewel ook aardgas ooit zal worden uitgefaseerd om klimaatredenen, is een condensatieketel op aardgas in de huidige context beslist een van de beste opties. 

Is je woning al uitgerust met een van deze verwarmingsoplossingen? Dan weet je waarschijnlijk wel dat het onderhoud van een aardgasketel vrij voordelig is en minder vaak nodig dan bij een stookolieketel. 

En nog een voordeel: bij een aardgasketel hoeft de brandstof niet in of rond je woning te worden opgeslagen, terwijl een stookolieketel niet zonder een ondergrondse of bovengrondse stookolietank kan.

Wat het energieverbruik betreft, zijn aardgas en stookolie vaak vergelijkbaar. Maar terwijl de aardgasprijs vroeger vrij stabiel bleef, vertoont hij de laatste jaren sterke schommelingen. Je hebt er dus alle belang bij om je maandelijkse voorschot aan te passen, zodat je je jaarfactuur gespreid kan betalen. Bij stookolie gaat dit meestal niet: je betaalt de hele factuur ineens bij levering.

Geen twijfel mogelijk: dit is de verwarmingsoplossing van de toekomst. En met reden: warmtepompen halen 75% tot 80% van de warmte die ze leveren uit de omgeving (grond, lucht). Voor de rest gebruiken ze elektriciteit. Omdat ze hoofdzakelijk hernieuwbare energie gebruiken, noemen we ze terecht “milieuvriendelijk”. Maar hun aanschafprijs ligt wel hoger. 

Een warmtepomp verwarmt je woning en produceert sanitair warm water. Sommige modellen worden “omkeerbaar” genoemd, omdat ze de lucht ook kunnen afkoelen, in de zomer of wanneer de buitentemperatuur te hoog is. De meest recente toestellen verbruiken in deze koelstand zelfs steeds minder energie. Zeker als je zonnepanelen hebt, is dit een interessante oplossing, want je houdt je woning altijd op een aangename temperatuur met je eigen groene energie. 

Er bestaan verschillende soorten warmtepompen. Dit zijn de 4 belangrijkste: 

• een lucht/water-warmtepomp put thermische warmte uit de buitenlucht (aerothermie) met een buitenunit. Deze warmte wordt nadien overgebracht op het water dat door het centrale verwarmingssysteem (buizen, radiatoren, enz.) van je woning stroomt. 

• een grond/water-warmtepomp maakt gebruik van geothermie (of grondwarmte) om het water van het centrale-verwamingscircuit op te warmen (of af te koelen).  

• een lucht/lucht-warmtepomp: dit type installatie onttrekt de latente warmte uit de buitenlucht en pompt ze aan een hogere temperatuur naar binnen om het interieur te verwarmen. Dit model, dat we vooral kennen onder de naam “airco”, kan je ook gebruiken om je woning te koelen.  

• een water/water-warmtepomp onttrekt warmte aan het grondwater en geeft die binnen weer af via de condensor van het systeem. 

Wat is voor jou het beste type? Dat hangt van allerlei factoren af, zoals de energiebronnen die beschikbaar zijn rond de woning, de installatie die al aanwezig is, het thermische vermogen dat je nodig hebt, je budget, enzovoort. 

Het belangrijkste nadeel van een warmtepomp? De aanschafprijs, want dit duurzame en milieuvriendelijke systeem kost je meer dan een cv-ketel op gas. Toch moet je zeker een en ander zorgvuldig narekenen, want de prijs verschilt sterk per type warmtepomp. Bovendien kennen de gewesten in ons land premies toe. Daarover lees je alles in dit artikel. 

Weeg dus in elk geval uitvoerig alle voor- en nadelen tegen elkaar af en vraag zeker advies aan een vakman. Sommige woningen zijn namelijk niet geschikt voor een warmtepomp, vooral als ze onvoldoende geïsoleerd zijn. Twijfel je aan jouw woning? Doe dan onze 50 graden test, die kost je maar enkele minuten. 

Is je woning nog niet klaar voor een warmtepomp? Dan is een hybride verwarming misschien interessant. Daarmee kies je voor een toekomstbestendige oplossing (met de combinatie van een gasketel en warmtepomp) in afwachting van eventuele isolatiewerken.

Net zoals een hybride auto gebruikt een hybride verwarming verscheidene energiebronnen, waarvan minstens één hernieuwbaar is. Concreet betekent dit dat ze bijvoorbeeld een aardgasketel combineert met een lucht/water-warmtepomp. De meeste dagen houdt de warmtepomp je woning lekker warm, maar wanneer het buiten erg koud is en de warmtepomp minder efficiënt functioneert, neemt je gasketel de taak over. Je haalt dus het beste uit beide systemen: de gasketel werkt efficiënter wanneer het koud is (en bovendien is deze energievorm voordeliger), terwijl een warmtepomp juist efficiënter werkt bij gematigde temperaturen. Dit is nog maar één voorbeeld, er zijn nog veel andere combinatiemogelijkheden.

Het voordeel van een hybride systeem? Je zet een flinke stap naar een duurzamere toekomst, want dit is een “slim” systeem. Als het goed is afgeregeld (dat kan met externe software) kiest het zelf automatisch de energiebron die op elk ogenblik het hoogste rendement oplevert, dat wil zeggen de grootste efficiëntie of de laagste prijs. Dat maakt zo’n systeem tegelijk voordelig en milieuvriendelijk.

Het is nog te weinig bekend dat een verwarmingsketel op pellets, ook “granulatenketel” genoemd, niet alleen je woning verwarmt, maar ook op rendabele wijze warm water kan leveren. 

Eigenlijk is een centrale verwarming met een pelletketel volledig identiek aan een installatie op aardgas of stookolie. De brandstof (houtpellets) wordt met een wormas automatisch naar de verbrandingskamer gebracht. Deze herverdeelt de warmte in het water- of luchtcircuit. Het werkingsprincipe is hetzelfde als bij een gas- of stookolieketel. Het is dus eenvoudig om je bestaande ketel te vervangen door een nieuwe pelletketel, want je hoeft je leidingen niet aan te passen. Je moet alleen over de nodige ruimte beschikken voor de opslag van de pellets (ongeveer 10 m³).  

Woon je in Wallonië? Dan kan je een energiepremie krijgen voor dit type biomassaverwarming. Geperst hout als brandstof gebruiken is immers CO2-neutraal, want het gaat om een hernieuwbare grondstof.  

Bovendien kosten pellets minder dan andere brandstoffen voor dezelfde calorische waarde. In principe moet je een pelletketel door een vakman laten onderhouden. Maar je kan zelf ook enkele eenvoudige handelingen aanleren om je pelletketel te onderhouden. 

Heeft zo’n ketel dan geen nadelen? Het grootste nadeel is zonder twijfel dat je de pellets moet opslaan in een ondergrondse silo of bovengrondse ruimte. Ook de kostprijs van de ketel en de installatie zijn een nadeel. Maar dat er ook talrijke voordelen aan verbonden zijn, lees je in dit artikel. 

Dan is er ook nog de biomassaverwarmingsketel, die je op je bestaande installatie kan aansluiten. Hij gebruikt hernieuwbare plantaardige brandstoffen (houtblokken of -snippers, graangewassen, koolzaad, enz.) en werkt volgens hetzelfde principe als de pelletketel, met dezelfde voor- en nadelen.  

Omdat deze verwarmingsketel een bepaalde tijd nodig heeft om de nodige temperatuur te bereiken, raden we je ten zeerste aan om hem aan te sluiten op een wateropslagtank, die je ook kan verbinden met je andere warmtebronnen, zoals je warmtepomp, zonnepanelen, enz. 

Ook bij pellet- of biomassaketels is een hybride installatie mogelijk, bijvoorbeeld in combinatie met een warmtepomp. 

Meestal produceer je thuis warmte met een cv-ketel en koop je elektriciteit voor je elektrische toestellen en verlichting bij een stroomleverancier. Met een micro-warmtekrachtkoppelingsketel kan je je woning verwarmen en tegelijkertijd van elektrische stroom voorzien! 

Elektrische verwarming heeft niet zo’n goede reputatie, omdat elektriciteit duur is. Toch biedt elektrische verwarming onbetwistbare voordelen. Er is om te beginnen geen rookafvoerbuis nodig, de installatie is eenvoudig, radiatoren en/of vloerverwarming warmen zeer snel op en het systeem is thermisch zeer doeltreffend. Dit geluidloze verwarmingssysteem garandeert je ook optimale veiligheid. Er wordt immers een elektrische weerstand gebruikt om het water te verwarmen (of elektrolyse, als het gaat om een ionische elektrische boiler). Het risico op koolmonoxidevergiftiging, dat ontstaat door verbranding, wordt zo vermeden.

Nog een extraatje: als je al lagetemperatuurradiatoren gebruikt, kan je kiezen voor een elektrische verwarming op lage temperatuur in plaats van het standaardmodel. Door de hogere prestaties van zo’n systeem bespaar je ongeveer 15% op je energierekening.

De laatste oplossing uit ons lijstje is een toestel dat je sanitair water opwarmt met hernieuwbare energie. In tegenstelling tot een klassieke elektrische boiler haalt een warmtepompboiler de calorieën die nodig zijn om het sanitair water op te warmen gewoon uit de lucht. Inderdaad, net zoals een warmtepomp die je woning verwarmt. Het is dus een duurzaam alternatief voor de klassieke elektrische boiler. Het water voor je douche, bad of keukenkraan opwarmen kost je op deze manier tot 66% minder. Meer weten over alternatieve systemen voor je sanitair warm water? Lees dan zeker dit artikel.

Nu je alle info hebt over de meestgebruikte verwarmingsoplossingen, is het tijd om een keuze te maken. Laat je daarbij leiden door jouw specifieke situatie (woning, huidige installatie, budget, enzovoort). 

Om je te helpen hebben we een overzicht gemaakt van de voor- en nadelen en de prijs van elke oplossing. 

Ons verwarmen is een basisbehoefte en dus zoveel meer dan een cv-ketel, radiatoren of een boiler. Door de eeuwen heen hebben we steeds betere oplossingen ontwikkeld voor een comfortabele leefomgeving. Ontdek in woord en beeld het boeiende verhaal van onze verwarming, van de prehistorie tot de warmtepomp!