Is je dak geschikt voor zonnepanelen? Dat vertelt je deze checklist

Met deze checklist willen we je helpen om na te gaan of je dak geschikt is voor de installatie van zonnepanelen. Nog vóór je een offerte voor je toekomstige zonnepanelen aanvraagt of een installateur laat langskomen, kun je zelf bepalen of je dak in aanmerking komt voor zonnepanelen. Al na enkele eenvoudige en snelle controles weet je of het kan … of niet. Doe de test.

• Rood licht: jammer genoeg stopt het verhaal hier. Je dak is in zijn huidige toestand niet geschikt voor zonnepanelen.
• Oranje licht: het kan, maar je moet je dak wel op enkele punten aanpassen.
• Groen licht: niets staat de installatie van zonnepanelen in de weg en je kunt meteen de volgende stap zetten: een offerte aanvragen.

Dakpannen, leien, riet, zink, een groendak, … er zijn heel wat dakbedekkingen mogelijk en sommige vormen een hinderpaal voor de installatie van zonnepanelen. Hetzelfde geldt voor het onderdak. Begin daar dus mee: ga na wat er op je dak ligt, want de dakbekleding bepaalt of zonnepanelen al dan niet mogelijk zijn.

• Rieten dak: een dakbedekking met een zekere charme, gemaakt van tarwe- en roggestro, rietstengels, brem en heide. Maar jammer genoeg is het om veiligheidsredenen niet aan te raden om er zonnepanelen op te leggen. Het gevaar voor brand zou immers te groot zijn en een correcte afwatering van het regenwater te ingewikkeld.
• Groendak: eigenlijk geldt voor een groendak vrijwel dezelfde redenering. De panelen beslaan een grote oppervlakte en daar lijdt de begroeiing onder. Maar wat erger is: door zonnepanelen op een groendak stijgt het brandgevaar sterk. Bij warm weer in de zomer kan de hitte onder de panelen immers oplopen tot 70°C.
• Een zinken dak: echt verboden is het niet, maar wanneer het metaal minstens 0,5 millimeter dik is, wordt het te complex om zonnepanelen te installeren. De panelen zouden bovendien de dakstructuur kunnen beschadigen en lekken veroorzaken, want om de zonnepanelen te bevestigen moet er door het dak worden geboord. Hetzelfde geldt voor daken die met asfaltshingles zijn bedekt.
• Sommige pannen- of leiendaken: dit zijn bij ons de twee meest voorkomende dakbedekkingen. Ze zijn bij uitstek geschikt voor de installatie van zonnepanelen, maar soms is het toch even opletten. Als er pannen op je dak liggen, mogen ze niet te oud zijn (zeker niet ouder dan 50 jaar) en mogen ze in geen geval asbest bevatten. Als er asbest op een dak aanwezig is, mogen er wettelijk geen zonnepanelen op geïnstalleerd worden om gezondheidsredenen. Heb je een dak in natuurleien? Die mogen niet ouder zijn dan 20 jaar, omdat ze dan vaak te bros geworden zijn en bij de installatie van zonnepanelen zouden kunnen barsten!

Om je panelen optimaal te laten renderen is een naar het zuiden gericht dak in België ideaal. Wat als jouw dak naar het oosten of westen is gericht? Onoverkomelijk is dat niet. Het rendement van je panelen ligt alleen iets lager en om dezelfde opbrengst te halen moet je gewoon enkele extra panelen leggen. Maar als je dak naar het noorden gericht is, installeer je beter geen zonnepanelen, het rendement zou te laag liggen.

In België verbruikt een gezin van vier personen gemiddeld 5000 kWh elektriciteit per jaar. Maar het stroomverbruik kan flink verschillen van gezin tot gezin. Allerlei factoren spelen daarbij een rol: het aantal personen in het gezin, de manier van leven en het verbruik dat erbij hoort, het aantal en het type elektrische toestellen, het eventuele gebruik van een elektrische auto of warmtepomp, enz. Hoeveel verbruikt jouw gezin? Dat weet je meteen als je even gaat kijken op je jaarlijkse eindafrekeningsfactuur. Bedraagt je jaarlijkse elektriciteitsverbruik minder dan 2000 kWh? Dan is het voor jou financieel niet interessant om zonnepanelen te installeren en bovendien zou de terugverdientijd te lang zijn.

Let op: als je denkt dat je elektriciteitsverbruik binnenkort zal stijgen, bijvoorbeeld omdat je de aankoop van een elektrische auto of een warmtepomp overweegt, dan vemeld je dit best wanneer je een offerte aanvraagt.

Als de oppervlakte van je dak te klein is, kun je er niet voldoende zonnepanelen op installeren om je energiebehoeften te dekken. Voor een gemiddeld gezin met 2 kinderen is 14 tot 24 m² de ideale dakoppervlakte. Wat is het minimum? Een oppervlakte van 8 m², voldoende voor 5 panelen (met een veiligheidsmarge rondom). Als je woning een plat dak heeft, moet de oppervlakte ervan nog iets groter zijn (minimaal 14 m²) om er minstens 6 panelen op te kunnen leggen. Je moet ook weten dat ENGIE alleen op daken van woningen zonnepanelen installeert, dus nooit op de grond, op een carport, een tuinhuisje of een ander oppervlak.

In België is de hellingshoek van zonnepanelen van groot belang om voldoende rendement te halen. Een hoek van 36° is in ons land ideaal om maximaal te profiteren van de zonnestealen, vooral als je dak naar het zuiden is gericht. Maar ook voor een dak op het oosten of het westen is dat de beste hellingshoek. Zolang je dak maar een helling tussen 15° en 55° heeft, blijft je zonneproductie heel goed, alleen daalt het rendement een beetje. Maar vanaf 65° is het echt geen goed idee om zonnepanelen op je dak te leggen. Check dit dus zeker wanneer je overweegt om zonnepanelen te laten installeren. 

Heb je een plat dak, dus met een helling van minder dan 5°? Geen probleem, ook dan zijn zonnepanelen mogelijk. Je haalt zelfs gegarandeerd een hoger rendement, want je bepaalt dan helemaal zelf de hellingshoek van de panelen. Het enige waar je op moet letten, is dat je plat dak groot genoeg moet zijn om je zonnepanelen op rails te laten installeren, met een hoek tussen 15 en 35°, zodat je het hoogste rendement haalt.

Om zonnepanelen op een dak te kunnen aanbrengen, mag het geen mankementen vertonen. In een aantal gevallen laat je eerst de nodige herstellingen uitvoeren, bijvoorbeeld als het dak niet helemaal waterdicht is, als je dakpannen of leien beschadigd zijn of als er te veel mos op groeit. Als je die werken tijdig laat uitvoeren, vermijd je onnodige kosten wanneer je zonnepanelen zouden moeten worden gedemonteerd en opnieuw gemonteerd. Dat zou bijvoorbeeld moeten gebeuren als je de pannen of leien laat vervangen, als je een dakvenster aanbrengt, isolatiewerken uitvoert, enz. Vermeld dit in elk geval als je een offerte aanvraagt, want die informatie is belangrijk voor een juiste analyse van de toestand en om je toekomstige installatie zo nauwkeurig en correct mogelijk te berekenen.

Bomen, elektriciteitspalen, grote schoorstenen, hoge gebouwen in de buurt, … al deze obstakels kunnen een schaduw werpen op je zonnepanelen en de productiviteit ervan beperken. Als het niet mogeljik is om de obstakels uit de weg te ruimen (en dat is vaak het geval), dan moet je proberen om je zonnepanelen zo goed mogelijk op te stellen om er geen last van te hebben.

Zelfs als je geen timmerman bent, loont het de moeite om even naar het dakgebinte te gaan kijken om zichtbare gebreken op te sporen. De installateur van je zonnepanelen zal immers ook controleren of de draagstructuur van je dak voldoende stevig is om het gewicht van de zonnepanelen te dragen. In heel oude huizen levert dit soms een probleem op. Ook bij een plat dak moet het draagvermogen voldoende zijn voor de bevestiging van de zonnepanelen en de vereiste ballast die ze op hun plaats houdt. Is je dak niet stevig genoeg? Raadpleeg dan een vakman om de structuur ervan te versterken.

Aan de hand van de checklist heb je je dak van alle kanten onder de loep genomen. Nu zijn er drie resultaten mogelijk.

• Ben je op minstens één blokkerende voorwaarde gebotst? Dan brandt er jammer genoeg een rood licht. Je dak is niet geschikt voor de installatie van zonnepanelen. Gelukkig zijn er nog andere mogelijkheden om elektriciteit te besparen of de planeet een dienst te bewijzen.
• Oranje licht? Bepaalde eigenschappen van je dak maken de installatie van zonnepanelen ingewikkelder, maar als je enkele aanpassingen uitvoert, kan het dus wel. Vergeet niet om dit te vermelden als je een offerte aanvraagt!
• Groen licht? Dan staat niets de installatie van zonnepanelen in de weg, een slimme investering voor je budget én voor de planeet!