Hoe worden zonnepanelen gerecycleerd?
Waarom zijn zonnepanelen goed voor het milieu?
Zoals ook Greenpeace bevestigde in een artikel, bevatten de meeste zonnepanelen geen zeldzame aardmetalen, die erg vervuilend zijn bij winning en raffinage. De meeste onderdelen van zonnepanelen zijn bovendien voor 100% recycleerbaar. Hun CO2-voetafdruk daalt al jarenlang, van enkele honderden grammen tot +/- 20 tot 25 g CO2-equivalent/kWh, afhankelijk van het type paneel. Met andere woorden: zonnepanelen zijn niet alleen milieuvriendelijk omdat ze groene energie produceren, maar ook door hun samenstelling. En als ze bovendien gerecycleerd worden, daalt hun milieu-impact nog meer.
De zonnepanelensector heeft anderzijds grote inspanningen geleverd om niet alleen zijn milieu-impact te verkleinen, maar de panelen zelf ook ethischer en duurzamer te maken. Er zitten nu bijvoorbeeld minder of zelfs helemaal geen zeldzame aardmetalen of schaarse grondstoffen meer in en bij de ontginning ervan is geen kinderarbeid gemoeid.
Steeds meer zonnepanelen worden gerecycleerd
De gemiddelde levensduur van een zonnepaneel bedraagt 25 jaar. Aangezien de eerste panelen in het begin van de jaren 2000 werden geïnstalleerd, zal het aantal te recycleren zonnepanelen tegen 2030 sterk stijgen.
Volgens ramingen halen zonnepanelen een valorisatie- en recyclagegraad van 93,5% (zie verder). Bovendien komt momenteel 90% van alle afgedankte panelen in het recyclagecircuit terecht. Een flinke opsteker voor het milieu!
Waarom worden niet alle zonnepanelen gerecycleerd?
Er zijn verschillende soorten zonnepanelen. De meeste panelen op onze daken hebben fotovoltaïsche cellen op basis van silicium. De 90% panelen die momenteel gerecycleerd worden, behoren allemaal tot dit type.
En de resterende 10%? Dat zijn de zogeheten “dunnefilmpanelen”, op basis van cadmium, selenium, gallium of amorf silicium. Ook bij deze panelen is recyclage mogelijk, maar ze moeten eerst een chemische behandeling ondergaan. Pas daarna kunnen ze worden vermalen om ze te scheiden in de diverse materialen waaruit ze zijn samengesteld.
De recycleerbare componenten van zonnepanelen
Een zonnepaneel bestaat voor 80% uit glas, een materiaal dat gemakkelijk te recycleren is. De recyclage van de andere bestanddelen vormt evenmin een probleem:
- aluminium van het kader
- silicium uit de zonnecellen
- koper
Welke producten levert de recyclage op?
Het glas wordt verwerkt tot glasvezels, isolatiematerialen of glazen flessen, bokalen…
Het aluminium wordt opnieuw gesmolten en dient dan als grondstof voor bijvoorbeeld blikjes. Ook het koper wordt gesmolten en hergebruikt.
Het silicium is bruikbaar om nieuwe fotovoltaïsche cellen te maken of voor onderdelen van elektronische apparaten. Dit is belangrijk, omdat de siliciumproductie een negatieve impact heeft op de energiebalans van zonnepanelen.
Momenteel komen alleen de elementen in kunststof, zoals de aansluitdozen, nog niet terecht in de recyclageketen. Maar de fabrikanten leveren grote inspanningen om het aandeel van de recycleerbare materialen nog te verhogen.
En de omvormer?
Ook de omvormer is te recycleren, een taak die Recupel op zijn schouders neemt via zijn talrijke inzamelpunten.
Hoe zit het met de thuisbatterijen?
Een zonnepaneleninstallatie omvat steeds vaker ook een thuisbatterij, die de elektriciteit afkomstig van je zonnepanelen opslaat.
Ook thuisbatterijen zijn recycleerbaar. In ons land zorgt Bebat voor de recyclage van de thuisbatterijen die ENGIE verkoopt.
Hoe verloopt de recyclage van een zonnepaneel?
Een zonnepaneel doorloopt tijdens de recyclage 2 grote stappen:
> Primaire ontmanteling: eerst wordt het paneel zelf uit het kader genomen en worden de aansluitdoos en stroomkabels verwijderd. Kunststof, lijm en dichtingsrubbers worden verbrand.
> Secundaire ontmanteling: alle onderdelen worden uit elkaar gehaald, laag voor laag. Dit proces scheidt het glas van de composietmaterialen en vervolgens van de metalen. Na vermaling in verschillende stappen volgt een thermische behandeling om de siliciumcellen vrij te maken. Ten slotte ondergaat elk element een specifiek recyclageproces.
Anderhalve minuut is voldoende om een volledig zonnepaneel te recycleren. Het gemiddelde tempo bedraagt dus 40 panelen per uur of met andere woorden: 4000 ton aan panelen per jaar!
Door 1 ton aan zonnepanelen te recycleren is het mogelijk om de uitstoot van ongeveer 1,2 ton aan CO2-uitstoot te vermijden. Meteen komt een koolstofneutrale toekomst weer een stuk dichterbij.
Wie betaalt de recyclage van zonnepanelen?
Fabrikanten/importeurs en installateurs van zonnepanelen zijn verplicht om aan te geven hoeveel zonnepanelen ze op de markt brengen. Zij moeten de zonnepanelen die aan het einde van hun levenscyclus zijn gekomen ook gratis ophalen en recycleren.
Bovendien moeten toekomstige eigenaars van zonnepanelen in sommige gewesten nu een milieubijdrage per zonnepaneel betalen. Elke offerte voor een installatie moet het totale bedrag van deze “belasting” vermelden.
Ook voor thuisbatterijen wordt er sinds 1 januari 2022 een milieubijdrage aangerekend. Ze dient om ervoor te zorgen dat je afgedankte thuisbatterij uiteindelijk gratis wordt teruggenomen. Deze milieuheffing wordt per kilo aangerekend en hangt dus af van het gewicht van je lithium-ionbatterij.
En ten slotte geldt er ook voor omvormers een gelijkaardige milieubijdrage.
Wie haalt de panelen op voor recyclage?
Sinds 1 juli 2016 kunnen particulieren en installateurs defecte of versleten zonnepanelen naar één van de talrijke inzamelpunten in heel België brengen. Eigenaars van grote installaties (80 panelen of meer) kunnen vragen om de afgedankte panelen bij hen te laten ophalen.
Bij ENGIE zijn we ervan overtuigd dat zonnepanelen bijdragen tot een koolstofneutrale wereld. Fotovoltaïsche technologieën geraken stilaan ingeburgerd in onze gebouwen en zelfs in onze voertuigen. Zelfs op het water zien we nu grote zonneparken verschijnen. Het volgende decennium zal de energie-efficiëntie van zonnepanelen nog aanzienlijk stijgen, tot wel 30%. Daardoor zullen ze nog goedkoper worden. Elektriciteit opwekken met zonne-energie is nu al de voordeligste van alle hernieuwbare en fossiele technologieën. Solar is king!
Ben je van plan om zonnepanelen te laten installeren? Download dan gratis onze gids die je alles vertelt wat je moet weten over zonnepanelen!