Alles wat je moet weten over het onderhoud van je zonnepanelen
Dankzij hun vele voordelen worden zonnepanelen steeds populairder. Met een levensduur van 25 tot 30 jaar lijkt je zonnepaneleninstallatie misschien wel onverslijtbaar. Zeker omdat ze in tegenstelling tot wat enkele misvattingen beweren, nauwelijks onderhoud vragen. Een minimum aan aandacht om defecten en rendementsverliezen te vermijden, volstaat al. Jouw rol daarin? Waakzaam zijn en eenvoudige maatregelen treffen om je kostbare investering in topvorm te houden.
1. Moet je je zonnepanelen regelmatig reinigen?
Nee! Het is de hamvraag en het antwoord is vrij unaniem. En wel om verschillende redenen:
- Regen, je beste vriend
Volgens specialisten is regen de beste zonnepanelenwasser die er is! Door gewoon over het oppervlak te lopen, verwijdert de regen het vuil. En in België is er regen genoeg, dat is algemeen geweten ... Omdat de meeste Europese zonnepanelen weerbestendig zijn, kan je dus met een gerust hart uitkijken naar de volgende stortbui.
- ‘Zelfreinigende’ zonnepanelen
Als je voor kwaliteit kiest, zijn je zonnepanelen voorzien van een doeltreffende vuilwerende coating die het water doet afparelen. Dat oppervlak vormt een echte beschermlaag, waardoor de fotovoltaïsche cellen fotonen uit het zonlicht kunnen blijven absorberen, ondanks de eventuele aanwezigheid van stof. - De wind doet de rest
Wanneer de wind over je panelen waait, neemt hij opgedroogd vuil, blaadjes en andere ‘vaste’ afzettingen met zich mee. De natuur, tot je dienst.
We kunnen het niet genoeg herhalen: je zonnepaneleninstallatie moet niet regelmatig worden schoongemaakt zoals je dat misschien wel doet met je ramen. Maar er zijn steeds uitzonderingen op de regel, dus in bepaalde omstandigheden is meer zorg wel degelijk aangewezen. Zo niet loop je het risico dat je energieproductie daalt.
2. Beïnvloedt vuil het rendement?
Ja, dat is best mogelijk. Zeker als het hardnekkige vlekken zijn, zoals vogelpoep of sneeuw. Zo toont een studie van de universiteit van Californië aan dat het verlies kan oplopen tot 7,4%, maar vergeet niet dat deze Amerikaanse staat regelmatig periodes kent van 145 dagen zonder regen!
Bij ons ligt het rendementsverlies over het algemeen dus lager, maar dat neemt niet weg dat bepaalde externe elementen het rendement van je zonnepaneleninstallatie kunnen beïnvloeden. In extreme gevallen is een daling tot 15% mogelijk, omdat het paneel minder licht opvangt. Welke factoren kunnen meespelen?
- Sneeuw: vijand nummer één
Stel je maar eens voor dat het hele oppervlak van je zonnepanelen bedekt is met een wit tapijt. Dat is perfect mogelijk als de hellingshoek te klein is. In dat geval kunnen de fotovoltaïsche cellen geen licht of zonnestralen meer absorberen, waardoor sneeuw een van de belangrijkste factoren is om in de gaten te houden ... - Vogelpoep
Vogelpoep spoelt helaas niet altijd weg met de regen. Daarom haal je hem best weg, want hij zorgt ervoor dat de cellen geen zonnestralen meer kunnen opvangen.
- Bomen, bladeren en schaduw
Takken kunnen al snel schaduw werpen over je zonnepanelen en dus je rendement aanzienlijk beïnvloeden. Hetzelfde geldt trouwens voor klimplanten, dode blaadjes in de herfst en de naalden van naaldbomen. Hou het dus zeker in de gaten. - De hellingshoek
Hoe minder je zonnepanelen hellen, hoe beter je moet opletten. Logisch ook, want een hellingsgraad van minder dan 20 graden, bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat de regen minder goed afvloeit en dat de sneeuw minder snel wegglijdt met mogelijk een grotere opeenhoping van vuil tot gevolg. Liggen je panelen plat, dan is het probleem uiteraard nog groter. - De leeftijd van de coating
Hoewel je zonnepanelen drie decennia zouden moeten meegaan, kan de vuilwerende laag na verloop van tijd aan doeltreffendheid verliezen. - Ook de locatie speelt een rol
Woon je in de stad, dan is de lucht meer verzadigd met fijne deeltjes, die zich kunnen afzetten op het oppervlak van je zonnepanelen. In landelijke gebieden worden er dan weer grote hoeveelheden stof en pollen meegevoerd met de wind. Ligt je woning aan de kust? Daar zit de atmosfeer boordevol zout en zand.
3. Hoe je zonnepanelen reinigen?
Tip nummer één: wees voorzichtig als je op het dak klimt. Neem geen onnodige risico’s. Doe indien nodig een beroep op professionals die het gewoon zijn om op hoogte te werken. Denk je dat je het onderhoud zelf kan doen zonder schade aan te richten?
a. Onze tips
Do’s
- Gebruik bij voorkeur lauw onthard water om de materialen te beschermen.
- Gebruik – enkel als het echt nodig is – een specifiek reinigingsproduct voor zonnepanelen.
- Wrijf voorzichtig met een spons, een stuk stof of een zachte stofdoek.
- Gewoon spoelen met lauw onthard water volstaat.
Don’ts
- Het lijkt vanzelfsprekend, maar ga vooral niet op je zonnepanelen staan.
- Gebruik in geen geval chemicaliën en andere agressieve schoonmaakmiddelen.
- Vermijd schurende of ruwe sponzen.
- Schraap nooit over het oppervlak van je panelen om krassen op het glas te voorkomen.
- Het is misschien verleidelijk, maar gebruik geen hogedrukreiniger.
b. Hoe zonnepanelen sneeuwvrij maken?
Laat de sneeuwschop nog even aan de kant liggen en kijk eerst hoe de zaken ervoor staan. Ligt er maar een laag poedersneeuw van slechts enkele centimeters, dan doet de zon al het werk. Vormt de sneeuw echter een dik tapijt en blijft het koud, dan moet je misschien wel ingrijpen. Wapen jezelf met een soepel werkinstrument (een hark, een sneeuwschep, ...) – kwestie van de fotovoltaïsche cellen niet te beschadigen – en maak je zonnepanelen voorzichtig sneeuwvrij.
Een laatste tip: laat de sneeuw rond je panelen liggen als je ze sneeuwvrij maakt. De sneeuw weerkaatst immers het licht, wat de hoeveelheid zonneschijn op je zonnepanelen verhoogt.
c. Wat met het onderhoud van de omvormer?
Als centraal onderdeel van je installatie verdient de omvormer ook de nodige aandacht. Een omvormer gaat meestal 12 tot 15 jaar mee. Hoewel een specifiek ‘onderhoud’ niet nodig is, moet je er wel voor zorgen dat de omvormer steeds goed geventileerd wordt. De lucht moet rond de omvormer kunnen circuleren. Is dat niet het geval, dan kan het toestel oververhit geraken met zwakkere prestaties en een kortere levensduur tot gevolg ...
Het is dus een goed idee om de omvormer regelmatig te controleren. Begin bijvoorbeeld met elk jaar het stof van de luchtinlaten te verwijderen. Controleer ook of de ventilatieroosters niet verstopt zijn. Controleer daarna de display, de batterij, de aansluiting van de kabels, of er corrosie is op de verbindingen, ... Kijk ook even naar de kabels zelf om te zien of ze niet beschadigd werden door knaagdieren of marters.
4. Wanneer je zonnepanelen schoonmaken?
Met uitzondering van extreme omstandigheden of situaties (sneeuw, schaduw, hardnekkige vogelpoep, ...), volstaat het om je zonnepanelen een keer om de vier jaar te onderhouden. Let wel, je doet dit best in de lente (in ieder geval niet in de winter) en op een moment dat je installatie geen elektriciteit produceert (dus best ‘s avonds).
5. Hoeveel kost het om schoonmaakprofessionals in te schakelen?
In tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten, kost het onderhoud van je zonnepanelen door professionals slechts een honderdtal euro. Als je weet dat de regen je beste bondgenoot is en dat je waarschijnlijk maar een keer om de vier jaar je zonnepanelen moet poetsen, waarom dan zelf koorddanser spelen op je dak?
Als je de omvormer moet vervangen (minstens een keer gedurende de levensduur van je installatie), varieert de prijs naargelang de grootte en het vermogen van je installatie. Reken gemiddeld op iets minder dan 1200€, exclusief plaatsing.
Nog een laatste tip om af te sluiten: meet regelmatig (minstens van jaar tot jaar) je productie van zonne-energie, meer bepaald voor en na het onderhoud. Zo kan je beter inschatten hoe vaak je je zonnepanelen moet poetsen.