Capaciteitstarief in Vlaanderen: dit moet je weten
De VREG, de Vlaamse energieregulator, heeft beslist om op 1 januari 2023 het capaciteitstarief in te voeren voor de berekening van een deel van de netwerkkosten. Deze netwerkkosten maken deel uit van je elektriciteitsfactuur. Het capaciteitstarief zorgt ervoor dat wie het gebruik van zijn energieverslindende toestellen zoveel mogelijk spreidt, minder betaalt dan wie dit niet doet.
Wat verandert er concreet?
Sinds 1 januari 2023 splitst de VREG de bestaande netwerkkosten op in 2 delen voor alle gezinnen en professionelen die aangesloten zijn op het laagspanningsnet in Vlaanderen.
• Je betaalt voortaan een bijdrage voor de pieken die je creëert in je elektriciteitsverbruik (= netwerkkosten met capaciteitstarief). Die verbruikspieken ontstaan door meerdere energieverslindende toestellen tegelijk aan te zetten. Wie hoge pieken creëert, zal meer betalen dan wie zijn verbruik spreidt.
• Daarnaast betaal je nog steeds een bijdrage voor de hoeveelheid stroom die je afneemt van het net (= overige netwerkkosten).
Op de site van de VREG vind je een overzicht van de samenstelling van de elektriciteitsfactuur van een doorsnee gezin na de invoering van het capaciteitstarief.
Hoe worden de pieken in je elektriciteitsverbruik gemeten?
Om beter te begrijpen wat de impact is van het capaciteitstarief op jouw netwerkkosten, zoomen we eerst in op hoe verbruikspieken gemeten worden en hoe het capaciteitstarief hier vervolgens op toegepast wordt. Dit verschilt voor huishoudens met een analoge en een digitale meter.
Je hebt een digitale meter
Om de netwerkkosten met capaciteitstarief te berekenen meet je digitale meter elke 15 minuten je verbruik. Uit alle kwartiermetingen in een maand selecteert je digitale meter vervolgens automatisch je hoogste verbruik (in kWh) in een kwartier in een maand. Dat verbruik in kWh wordt omgezet naar kW om je maandpiek te kennen.
Als je in één kwartier bijvoorbeeld tegelijk je strijkijzer, airco en wasmachine inschakelt en je elektrische auto oplaadt, dan piekt je verbruik en zou dat wel eens je maandpiek kunnen zijn.
Om te vermijden dat één hoge maandpiek je elektriciteitsfactuur de hoogte zal doen inschieten, vertrekt de VREG voor de berekening van de netwerkkosten met capaciteitstarief elke maand van je gemiddelde maandpiek. Dat is het gemiddelde van de 12 voorafgaande gemeten maandpieken.
Het capaciteitstarief verschilt van distributienetbeheerder tot distributienetbeheerder. De VREG maakt in het najaar de tarieven voor 2023 bekend.
Lees meer over de berekeningswijze van de netwerkkosten bij een digitale meter.
Je hebt een analoge meter
Een analoge meter kan geen verbruikspieken meten. Toch betaal je ook netwerkkosten met capaciteitstarief, namelijk een vaste vergoeding die overeenkomt met een minimum maandpiek van 2,5 kW.
Lees meer over de berekeningswijze van de netwerkkosten bij een analoge meter.
Minimum maandpiek van 2,5 kW
Je betaalt altijd een minimale bijdrage die overeenkomt met een maandpiek van 2,5 kW, ongeacht of je een digitale of analoge meter hebt. Zelfs als je werkelijke maandpiek lager ligt. Zo zorgt de VREG ervoor dat iedereen in Vlaanderen op het laagspanningsnet evenredig bijdraagt aan de netwerkkosten met capaciteitstarief.
Waarom voert Vlaanderen het capaciteitstarief in?
Heel eenvoudig: in de toekomst zal elektriciteit een steeds belangrijkere rol spelen in ons leven. Onze wagens worden meer en meer elektrisch aangedreven en we verwelkomen in een sneltempo nieuwe technologieën zoals de warmtepomp om te verwarmen.
Om ervoor te zorgen dat het bestaande elektriciteitsnet niet overbelast geraakt, en er geen bijkomende dure investeringen nodig zijn, moeten we ons elektriciteitsverbruik meer spreiden.
Het capaciteitstarief moet ervoor zorgen dat iedereen slimmer omspringt met zijn elektriciteitsverbruik: wie vermijdt om veel energieverslindende toestellen tegelijk te gebruiken, zal minder pieken creëren op het net en dus minder netwerkkosten betalen dan wie dit niet doet.
Het dag- en nachttarief verdwijnt voor de netwerkkosten op de elektriciteitsfactuur
Door de invoering van het capaciteitstarief komt er een einde aan het huidige onderscheid tussen dag- en nachttarief. Toch voor wat de netwerkkosten betreft. ENGIE zal je nog altijd een verschillend tarief aanrekenen voor de elektriciteit die je ’s nachts en overdag gebruikt, maar vanaf 2023 valt dit onderscheid weg voor de netwerkkosten.
Voor het capaciteitstarief heb je een digitale meter nodig
Welk verschil zal het capaciteitstarief maken voor je elektriciteitsfactuur?
Alles hangt af van jouw persoonlijke situatie en het type meter. We gaan er hier dieper op in.
Aan welke gemiddelde maandpiek mag een gemiddeld huishouden zich verwachten?
Fluvius maakte voor Vlaanderen een berekening op basis van de huidig gekende gemiddelde maandpieken van elektriciteitsafnemers met een digitale meter op het laagspanningsnet. Een gemiddeld huishouden met enkel de gebruikelijke huishoudtoestellen heeft een gemiddelde maandpiek van ongeveer 3,99 kW. Ongeveer 77% van alle afnemers heeft een gemiddelde maandpiek lager dan 5 kW. Zelfs wanneer ze meerdere toestellen tegelijk inschakelen, zal dit in de meeste gevallen een beperkte impact hebben op de netwerkkosten met capaciteitstarief.
Toch zijn er een aantal zaken waar je best rekening mee houdt. Meestal produceer je je hoogste piek tijdens het koken op een elektrisch of vitrokeramisch vuur. Combineer daarom eten maken niet met het gebruik van je wasmachine, vaatwasser of droogkast. Zet je je radio of tv aan terwijl je kookt, dan zal dit geen abnormaal hoge maandpiek creëren die je netwerkkosten drastisch doen stijgen.
Wat met grote energieverslinders?
Heb je elektrische toestellen in huis zoals airco, een elektrische wagen met laadpaal, een warmtepomp, … dan is het belangrijk om ze niet te gebruiken wanneer je andere toestellen aan hebt staan en ze eventueel slim aan te sturen. Je kan ook overwegen om zonnepanelen of een thuisbatterij te installeren om je maandpieken af te vlakken.
Impact voor huishoudens met elektrische verwarming of elektrische warmteboiler
Woon je in een appartement of huis zonder zonnepanelen maar met een elektrische verwarming of warmteboiler? En heb je verder enkel de normale huishoudtoestellen in huis? Dan heb je minder mogelijkheden om je verbruik te spreiden. Voor deze huishoudens zal de impact van het capaciteitstarief voelbaarder zijn en zullen de netwerkkosten naar alle waarschijnlijkheid stijgen. Zeker in de wintermaanden zal de impact groter zijn.
Impact voor eigenaars van een studio of tweede verblijf en kotstudenten
De kans is groot dat je netwerkkosten zullen stijgen na de invoering van het capaciteitstarief. Je gemiddelde maandpiek zal in sommige maanden lager zijn dan 2,5 kW en toch moet je de wettelijke minimale bijdrage betalen die overeenkomt met 2,5 kW. Je netwerkkosten met capaciteitstarief zullen daardoor omhoog gaan. Er is jammer genoeg weinig wat je hier kan aan doen.
Omdat elke situatie anders is, heeft de VREG een simulatietool gecreëerd waarmee je berekent wat de impact op jouw netwerkkosten is voor en na de invoering het capaciteitstarief.
Goed om te weten: het capaciteitstarief is niet afhankelijk van het moment waarop je een verbruikspiek veroorzaakt. Als je stroomafname piekt aan het einde van de dag, wanneer heel veel huishoudens tegelijk elektriciteit verbruiken, dan betaal je evenveel capaciteitstarief als wanneer je piek op een rustig moment overdag zou vallen, wanneer verbruikspieken veel minder voorkomen.
Hoe zit het met het capaciteitstarief voor eigenaars van zonnepanelen?
Heb je een digitale meter? Met zonnepanelen kan je je maandpieken laag houden door je energieverslindende toestellen zoveel mogelijk te gebruiken wanneer je zonnepanelen elektriciteit produceren. Ben je overdag niet thuis? Overweeg om een thuisbatterij aan te schaffen. Zo sla je je overschot aan elektriciteit op voor de momenten waarop je die nodig hebt.
Heb je een analoge meter? Dan betaal je naast het capaciteitstarief ook nog steeds het prosumententarief.
Hoe vermijd je een hogere factuur door het capaciteitstarief?
> Spreid je elektriciteitsverbruik gelijkmatiger over de tijd.
> Vermijd om verschillende energieverslindende toestellen tegelijk te gebruiken.
> Download de Smart app van ENGIE.
Met deze gratis app kan je je maandpieken (piek van de huidige of vorige maand) opvolgen zonder extra kosten. Zo weet je of je het verbruik van je energieverslindende toestellen beter moet spreiden of dat je goed bezig bent. Je kan bovendien een melding ontvangen wanneer je een nieuwe maandpiek veroorzaakt.
Met de Smart-app van ENGIE kan je ook gedetailleerde grafieken van je verbruik per uur, dag, maand en jaar raadplegen en je verbruik tijdens de dal- en piekuren opvolgen.
> Laad je eventuele elektrische wagen bij voorkeur traag op.
> Installeer een thuisbatterij als je zonnepanelen hebt. Je profiteert dan maximaal van de energie die je zelf produceert en je beperkt het gebruik van netstroom. Vooral als je een elektrische wagen of warmtepomp hebt, haal je voordeel uit een thuisbatterij.
Wanneer krijg je een digitale meter?
Vlaanderen is in 2019 begonnen met de installatie van digitale meters. Tegen 2024 zou 80% van de woningen in Vlaanderen over zo’n meter moeten beschikken en uiterlijk eind 2029 zou dat in alle woningen het geval moeten zijn. De netbeheerder installeert automatisch een digitale meter bij een grondige renovatie, in nieuwbouwwoningen en als je zonnepanelen op je dak laat leggen.
Wil je op eigen initiatief een digitale meter aanvragen? Dan betaal je een eenmalige installatiekost van om en bij de honderd euro. Wacht je tot jouw woning aan de beurt is in de Fluvius-planning, dan is de installatie gratis. Je leest er meer over in ons artikel over de digitale meter.