Hoe werkt een thuisbatterij: na 3 minuten weet je het!

We beginnen met enkele basisbegrippen. Een batterij (technici spreken over een “accumulatorenbatterij”) is een toestel dat eerst elektrische stroom opslaat en later die energie weer vrijgeeft in de vorm van gelijkstroom. Zoals de batterij van je smartphone, maar dan in het groot! Als je een thuisbatterij in je woning installeert en verbindt met je zonnepanelen, dan heb je de mogelijkheid om de energie die je zonnepanelen produceren tijdelijk op te slaan en die pas achteraf te gebruiken, wanneer je ze nodig hebt.

Vóór we wat dieper ingaan op de werking van een thuisbatterij, kunnen we ons afvragen waarom je er steeds meer over leest en hoort. Is het een modeverschijnsel? Zeker niet, een thuisbatterij is nu zowel in Vlaanderen als in Brussel een slimme en rendabele investering. Beide gewesten hebben immers in meerdere stappen hun reglementering aangepast. Het huidige systeem vergoedt de elektriciteit afkomstig van je zonnepanelen die je in het net injecteert (het “injectietarief”). Daar komt ook nog het capaciteitstarief bij in Vlaanderen. Dat kan een thuisbatterij om het teveel aan geproduceerde energie op te slaan en te gebruiken wanneer u ze nodig hebt, des te interessanter maken. In Wallonië wordt dit ook interessant voor alle nieuwe zonnepaneleninstallaties geplaatst vanaf 2024 waarvoor ook het injectietariefsysteem geldt.

Een thuisbatterij is dus, in combinatie met zonnepanelen, echt de moeite waard:

• Je doet een slimme investering over de hele levensduur van de batterij (met een hoger rendement dan een spaarboekje).
• Je zelfverbruik stijgt tot 60-80% van de stroom die je zonnepanelen produceren (in plaats van 30% zonder panelen).
• Je hangt minder af van het elektriciteitsnet en dat is handig bij een defect of black-out.
• Uiteindelijk bespaar je, want ook je elektriciteitsfactuur daalt.

Hieronder leggen we de werking uit van de thuisbatterij die met je zonnepanelen is verbonden.

Voor de duidelijkheid: een typische installatie bestaat uit een aantal zonnepanelen, een omvormer, een elektriciteitsmeter en een batterij. Maar uiteraard is elke situatie anders en zijn technisch afwijkende installaties mogelijk.

A. Je panelen produceren 100% zonne-energie
Het principe is vrij eenvoudig: overdag zetten je zonnepanelen het zonlicht om in elektrische stroom. Vervolgens zet de omvormer de gelijkstroom van de panelen om in wisselstroom voor de verbruikers in je woning. Duw dus op de lichtschakelaar of steek om het even welk elektrisch huishoudapparaat in het stopcontact en kijk: het licht gaat aan en het apparaat functioneert!

B. Maar je gebruikt er slechts 30% van
Wat zou de ideale situatie zijn, ook voor je portefeuille? Dat je alle stroom afkomstig van je zonnepanelen meteen zou kunnen verbruiken, op het ogenblik dat je panelen energie leveren, dus overdag en wanneer de zon schijnt. Maar heel realistisch is zo’n scenario niet. Misschien werk je buitenshuis, is het bewolkt of regent het. En natuurlijk heb je ook ’s avonds en ’s nachts stroom nodig. Men heeft berekend dat Belgen gemiddeld slechts 30% van hun eigen stroomproductie zelf verbruiken en dat ze dus de resterende 70% van het net moeten halen. Maar wat gebeurt er met je productieoverschot? Dat wordt in het net geïnjecteerd en daarvoor ontvang je een vergoeding, het injectietarief. Prima, maar … die vergoeding ligt wel lager dan wat je zelf betaalt voor de stroom die je van het net haalt. Je benut dus niet het volledige potentieel van je zonnepanelen en bovendien is de situatie voor jou financieel nadelig.

C. Met een thuisbatterij stijgt je zelfverbruik tot 80% van je productie
Om je zelfverbruik te verhogen is een thuisbatterij essentieel. Ze stelt je immers in staat om de elektriciteit die je op een bepaald ogenblik niet zelf verbruikt, op te slaan en vervolgens aan te spreken wanneer je die nodig hebt, bijvoorbeeld op dagen zonder zonneschijn of ’s avonds. Dus dankzij je thuisbatterij moet je minder vaak energie van het net halen en verbruik je meer van de energie die je zonnepanelen hebben geproduceerd toen de zon scheen.

Het antwoord op die vraag hangt af van de capaciteit van je batterij. Hoe groter je batterij, hoe meer energie ze kan opslaan. Een voorbeeld maakt dit duidelijk:

• We gaan ervan uit dat je 16 zonnepanelen van 300 Wp op je dak hebt liggen. Je jaarlijkse zonneproductie bedraagt dus 4800 kWh, of 13 kWh per dag.
• Als je zelfverbruik 30% bedraagt (zoals in België gemiddeld het geval is), dan verbruik je per dag slechts 3,9 kWh van je totale productie.
• Je hebt dus een batterij nodig die de overige 70% van je productie kan opslaan, dus een van 9,1 kWh.

Dit is natuurlijk een gemiddelde. Je zonnepanelen produceren veel meer in de zomer en dus zit je batterij dan snel vol. In de winter doet zich het omgekeerde voor. Is ook je verbruik in de zomer hoog (bijvoorbeeld door je airco, zwembad enz.)? Dan kies je beter een grotere batterij die al je productie in de zomer kan opslaan.

En als je batterij helemaal opgeladen is? Dan wordt het overschot van je productie in het net geïnjecteerd. En omgekeerd: mag je alle stroom uit je batterij halen tot ze leeg is? Niet echt: ze moet altijd minstens 10% van haar capaciteit bevatten om goed te blijven functioneren. Daarom zal ze op een regendag een beetje stroom van het net halen om 10% lading te behouden. 70% van alle thuisbatterijen zijn momenteel lithium-ionbatterijen, in een ruime waaier aan types en capaciteiten. Keuze genoeg dus, maar een aantal objectieve criteria helpen je om te kiezen.

Wil je meer weten over thuisbatterijen? We hebben voor jou alle nuttige informatie gebundeld in onze gratis gids. Wil je graag weten hoe rendabel je zonnepanelen kunnen zijn? Raadpleeg dan de berekening voor Vlaanderen, Brussel en Wallonië.